Kolejna dawka wiedzy o różnicach w funkcjonowaniu organizmu kobiety i mężczyzny. Na pozór prosta fizjologia, ale jak się zacznie wnikliwie badać temat fizjologicznych i anatomicznych różnic damsko-męskich, można wysnuć ciekawe spostrzeżenia i otrzymać odpowiedzi na nurtujące pytania, np. dlaczego kobiety częściej chorują na osteoporozę i czy mężczyzna jest w stanie zrobić szpagat?
Układ krążenia
Istotne różnice pomiędzy organizmem męskim a żeńskim, są również widoczne w parametrach układu krążenia, oddechowego, a także w biernym i czynnym układzie ruchu. Kobiety, ze względu na drobniejszą budowę ciała, mają z reguły niższą niż mężczyźni masę serca (ok. 250 g) oraz jego objętość (ok. 550 ml). Przyczyną zwiększonej częstości skurczów serca u kobiet, jest mniejsza objętość wyrzutowa serca oraz pojemność minutowa, której maksymalna wartość to 25 l/min. Ponad to, podczas wysiłku fizycznego duże oddziaływanie na prawidłową pracę mięśni i narządów wewnętrznych ma wysycenie krwi tlenem, które zależy od ilości hemoglobiny we krwi (u kobiet to ok. 140 g/l).
Tabela 4. Porównanie wartości układu krążenia u kobiet i mężczyzn
KOBIETY
|
MĘŻCZYŹNI |
|
Masa serca
|
250 g |
300 g |
Objętość serca
|
550 ml |
750 ml |
Pojemność minutowa (Qmax)
|
25 l/min |
30-35 l/min |
Objętość wyrzutowa serca (SV)
|
↓ |
↑ |
Częstość skurczów serca (HR)
|
↑ |
↓ |
Zawartość hemoglobiny we krwi (Hb)
|
140 g/l |
160 g/l |
Liczba erytrocytów
|
4,8 mln/mm3 |
5,4 mln/mm3 |
Układ ruchu
Zasadniczo niewielkie różnice w budowie anatomicznej układu mięśniowego kobiet i mężczyzn, pod wpływem podejmowanej aktywności fizycznej, kształtują się w odmienny sposób. Wykazano, że zarówno ilość włókien mięśniowych, jak i liczba oplatających je naczyń włosowatych w mięśniach kobiet jest mniejsza niż w mięśniach męskich. W konsekwencji przyczynia się to do osiągania przez kobiety mniejszej masy mięśniowej. Im mniejsza masa mięśniowa, tym mniejsza siła mięśni. Maksymalna siła, jaką jest w stanie rozwinąć kobieta podczas podejmowanych treningów sportowych, w przypadku kończyn górnych jest i tak mniejsza niż u mężczyzn o ok. 40-60%, a w kończynach dolnych różnica ta jest nieco mniejsza i wynosi ok. 25-30%. Z kolei włókna mięśniowe kobiet są bardziej podatne na rozciąganie, z tego powodu kobiety lepiej niż mężczyźni sprawdzają się w dyscyplinach gimnastycznych i lekkoatletycznych.
Tabela 5. Porównanie układu ruchu u kobiet i mężczyzn
KOBIETY |
MĘŻCZYŹNI |
|
Ilość włókien mięśniowych
|
↓ |
↑ |
Gęstość mięśni
|
↓ |
↑ |
Masa i siła mięśniowa
|
↓ |
↑ |
Rozciągliwość mięśni
|
↑ |
↓ |
Liczba naczyń włosowatych
|
↓ |
↑ |
Gęstość kości
|
↓ |
↑ |
Elastyczność więzadeł
|
↑ |
↓ |
Cechy motoryczne
Analizując wybrane cechy motoryczne, można zauważyć, że w porównaniu z mężczyznami, kobiety cechuje lepsza precyzja i estetyka ruchu. Ponad to, dzięki regulacji hormonalnej, a w głównej mierze działaniu estrogenu, wpływającym na szybszą odbudowę włókien mięśniowych, u kobiet dochodzi do sprawniejszej regeneracji i odnowy organizmu. Z tego względu kobiety są bardziej odporne na zmęczenie niż mężczyźni i doskonale sprawdzają się w wysiłkach o charakterze wytrzymałościowym np. biegach maratońskich. Natomiast z powodu różnic anatomicznych i fizjologicznych, u kobiet cechy motoryczne tj. siła czy moc, zazwyczaj będą słabiej rozwinięte niż u mężczyzn.
Tabela 6. Porównanie cech motorycznych u kobiet i mężczyzn
KOBIETY |
MĘŻCZYŹNI
|
|
Siła
|
↓ |
↑ |
Wytrzymałość
|
↑ |
↓ |
Szybkość
|
↓ |
↑ |
Zwinność
|
↑ |
↓ |
Gibkość
|
↑ |
↓ |
Moc
|
↓ |
↑ |
Precyzja i estetyka ruchu
|
↑ |
↓ |
Podsumowując, specyfika kobiecej aktywności fizycznej w dużej mierze uwarunkowana jest odmienną niż u mężczyzn budową anatomiczną i zachodzącymi procesami fizjologicznymi. Kobiety mają odpowiednie predyspozycje do podejmowania wysiłków długotrwałych i treningów o charakterze wytrzymałościowym. Ze względu na wysoki poziom elastyczności włókien mięśniowych i struktur więzadłowych, kobiety doskonale sprawdzają się w sportach wymagających zwinności i gibkości. Umiarkowana i regularnie podejmowana aktywność fizyczna, na odpowiednim poziomie obciążenia pozwoli w pełni przyzwyczaić organizm do wysiłku oraz stopniowo kształtować i rozwijać cechy motoryczne. Kobieta – to brzmi dumnie! 🙂